In deze blog:
- Ondernemers zijn geen pinautomaat
- Problemen onder de motorkap
- Stijgende kosten
- Openheid en transparantie maken veel mogelijk
- Samenwerking werkt
- Regeren is vooruitzien
- Welk beeld heeft de bank als financier van jouw financiële cijfers?
In de volgende kabinetsperiode moet de kracht van ondernemerschap beter worden benut. Bedrijvigheid is nodig voor de grote transities van verduurzaming en digitalisering. En bedrijvigheid biedt kansen: productievere mkb bedrijven zorgen voor meer toegevoegde waarde en meer welvaart. In deze blog belichten we de staat van het mkb, inclusief de knelpunten, maar gaan we ook op zoek naar kansen, bijvoorbeeld als het gaat om kennisdeling en samenwerking tussen bedrijven.
Ondernemers zijn geen pinautomaat
Er zijn zorgen over de mogelijke impact van de beleidsmaatregelen van verschillende politieke partijen op het mkb. Uit een eerdere analyse van de partijprogramma’s van het Centraal Planbureau (CPB) blijkt dat deze directe en indirecte gevolgen kunnen hebben voor het mkb. Variërend van verhoogde lasten op klimaat en milieu tot veranderingen in belastingen en andere financiële aspecten die het mkb raken. Het is zorgelijk dat sommige partijen de lastendruk op het mkb nog verder willen verhogen. De rek is eruit: het mkb verdient veerkracht. Hoe er soms tegen ondernemingen aangekeken wordt is soms echt tenenkrommend. Makkelijk is een eigen bedrijf zeker niet en er snel rijk van worden is ook maar voor weinig mensen weggelegd. De nieuwe Tweede Kamer moet echt oog hebben voor het mkb. Ondernemers zijn geen pinautomaat. Ondernemers moeten de ruimte krijgen om te ondernemen.
Problemen onder de motorkap
Het Nederlands Comité voor Ondernemerschap spreekt over “problemen onder de motorkap” in haar uitgebrachte jaarverslag over het midden- en kleinbedrijf. In eerdere edities van de Staat van het mkb is dezelfde constatering gedaan. De problemen zijn niet verdwenen, getuige de cijfers over achterblijvende productiviteitsgroei, marktdynamiek, investeringen, aanhoudend krappe arbeidsmarkt en afnemend politiek en maatschappelijk vertrouwen in bedrijven. Het mkb staat in 2024 opnieuw voor uitdagingen op het gebied van verduurzaming, digitalisering en financiering.
Stijgende kosten
Niet alleen financiering kan een belemmering zijn voor bedrijven. Ook regelgeving (meer dan 30 procent van het mkb ervaart dit als belemmerend of heel erg belemmerend), kosten (ruim de helft van het mkb ervaart dit als belemmerend of heel erg belemmerend) of personeel (meer dan 70 procent van het mkb ervaart dit als belemmerend of heel erg belemmerend). Het mkb heeft met ongeveer dezelfde uitdagingen te maken als het grootbedrijf. De uitdagingen zijn sinds 2019 toegenomen: in 2019 ervoer nog geen 40 procent van het mkb kosten als belemmerend of heel erg belemmerend, en ongeveer de helft van het mkb ervoer het vinden van personeel als belemmerend. Dat alles duurder wordt is niet vreemd. Inflatie hoort er nou eenmaal bij. Maar de prijsstijgingen die we de afgelopen periode hebben gezien, in vrijwel alle segmenten, zijn extreem en vragen om een andere kijk op ondernemen. Ga niet zomaar schrappen. Bepaal eerst welke uitgaven echt bijdragen aan het behalen van de winst. Maak daarom een overzicht zodat je goede keuzes maakt. Kijk ook eens naar de bestaande lening, lease en rekening-courant krediet met hoge(re) rentes. Als je tegen een lagere rente herfinancieren, levert dat direct geld op.
Openheid en transparantie maken veel mogelijk
Maar wat voor de ene ondernemer wel werkt, is voor een ander niet mogelijk. Zo was er in ons netwerk een ondernemer die vorig jaar een super mooi contract afgesloten had. Hij mocht iedere maand een behoorlijke hoeveelheid aan producten leveren voor een vaste prijs. Bij het afsluiten van het contract was het feest. Een mooie stabiele basis voor 2023 was gelegd. Wat zij natuurlijk niet konden voorzien was dat de grondstofprijzen zo enorm zouden stijgen, dat hun kostprijs ondertussen bijna verdubbeld is en ze dus met verlies zouden moeten leveren. Je leest het goed: ‘zouden moeten leveren’. Want wat deze ondernemer heel goed heeft gedaan, is de communicatie met de afnemende partij open en transparant houden. Hij heeft zich kwetsbaar opgesteld en heeft de klant inzicht gegeven in de feiten met daarbij de vraag wat er mogelijk is om de samenwerking voor beide partijen interessant te houden. Zijn klant toonde begrip, ze hebben samen de afspraak opengebroken en de prijzen herzien. Beide partijen voelden zich hier goed bij, er is wederzijds begrip en naar onze mening een sterke basis voor een samenwerking op lange termijn.
Samenwerking werkt
De alledaagse kennis van verschillende ondernemers laat zien hoe belangrijk relaties zijn, voor ieder
bedrijf. Of het nu gaat om het krijgen van klanten, informatie, reputatie, financiering of een vergunning. Goede relaties spelen een belangrijke rol. Toch is de een beter in het gebruiken van haar of zijn netwerk dan de ander. En zit het ene netwerk ook beter in elkaar dan het andere. Gelukkig kunnen ondernemers zelf hun netwerk vormgeven. Hoe kun je nu concreet aan de slag om je netwerk te verbeteren? Het is als eerste belangrijk dat je duidelijk hebt dat je doel helder is. Is het nodig om een groter netwerk te krijgen en zo bijvoorbeeld meer toegang tot nieuwe informatie? In de energietransitie, bijvoorbeeld, spelen veel onzekerheden een rol en kan het nuttig zijn om een breed en divers netwerk op te bouwen, om zo toegang te hebben tot veel verschillende soorten kennis. Of heb je juist behoefte aan financiële middelen
of verdergaande samenwerking en moet je daarom aan de slag met het bouwen van sterke relaties Gezien de positieve effecten die een goed netwerk – maar ook de negatieve effecten van een minder goed netwerk – kan hebben op een bedrijf, is het van groot belang om hier serieus aandacht aan te geven.
Regeren is vooruitzien
2023 was een uitdagend jaar voor veel ondernemers in ons land. Dat wordt bevestigd door het recent gepubliceerde jaarbericht van het Nederlands Comité voor Ondernemerschap “Staat van het mkb 2023”. Hoewel de inflatie in 2023 daalde ten opzichte van 2022, was het consumentenvertrouwen het hele jaar negatief. Ook gingen er 2023 meer bedrijven failliet dan in 2022 en bleef de krapte op de arbeidsmarkt hoog. Wordt 2024 een beter ondernemersjaar? Nu het einde van het jaar nadert, breekt traditioneel de tijd van vooruitkijken aan. Wat we met zekerheid kunnen zeggen is dat ondernemers winst nodig hebben om te kunnen investeren in de toekomst. Naar onze mening is het van groot belang de thema’s uit het jaarbericht op te nemen in jouw visie en toekomstige strategie. Waar liggen de bedreigingen en vooral, welke kansen bieden zich aan in relatie tot deze vraagstukken? Door tijdig in te spelen op de kansen die zich voordoen, kun je hier optimaal van profiteren. Het benutten van deze kansen vereist mogelijk ook andere acties. Denk bijvoorbeeld aan het afstoten van verliesgevende producten of diensten, het optimaliseren van specifieke bedrijfsprocessen, het doorvoeren van concrete verbeterpunten op het gebied van effectiviteit en/of efficiëntie, het verbeteren van de financieringsstructuur en de financiële processen en het aanpassen van het businessmodel. Immers, regeren is vooruitzien.
Welk beeld heeft de bank als financier van jouw financiële cijfers?
En heb je een banklening of krediet? Dan zal de bank jouw financiële situatie monitoren. De financier kan ook jaarcijfers en tussentijdse cijfers over jouw onderneming opvragen. Op basis daarvan vormt de bank een oordeel van jouw onderneming. Ook de financiers digitaliseren. Ze maken gebruik van algoritmes in het bankensysteem. Op basis van een transactieanalyse van het inkomende en uitgaande betalingsverkeer kunnen zij redelijk eenvoudig vaststellen hoe het met een onderneming gaat. Gebruik je als ondernemer opvallend vaak de kredietruimte? Vinden er bovenmatig veel storno’s plaats? Of sta je een keer ongeoorloofd debet? Daarmee krijg je een minnetje in jouw dossier. Dit betekent minder makkelijk een nieuwe lening en waarschijnlijk een (iets) hogere rente bij verlenging van leningen dan anders het geval was geweest. Je kunt dit onterecht vinden of hier kwaad om worden, maar dat helpt niet veel. Hetzelfde geldt wanneer jij de afspraak hebt gemaakt om je jaarcijfers voor een bepaalde datum in te leveren. Ben je daar te laat mee, of zet je per ongeluk een paar vinkjes verkeerd dan loop je het risico op een aantekening in jouw klantdossier. Dit verhoogt je risicoprofiel en de rente die jij als ondernemer toegerekend krijgt. Veel werkt tegenwoordig signaal gedreven.
Tip. Stel ieder jaar een financieel overzicht op waarbij jij (met jouw boekhouder of MKB Finanz) kijkt door de ogen van de financier. Focus in jouw financieel overzicht op de zaken die de bank belangrijk vindt. Zo vindt de bank bijv. de samenstelling van de omzet interessanter dan jouw totale omzetsom. Is het niet halen van de minimale solvabiliteitsratio bij veel financiers nog steeds een harde knock out. Financieren is een vak apart. Professioneel advies is daarbij vaak onontbeerlijk. Met name als het gaat om begeleiding in de financieringsaanvraag. In de praktijk zien we dat veel financieringsaanvragen slecht worden toegelicht en onvoldoende worden voorbereid.
